Amerikalı sosyal psikolog ve yazar Jonathan Haidt, Nudgestock’taki konuşmasında çocuklarımızı offline’da aşırı korurken online’da savunmasız bıraktığımıza dikkat çekiyor.
Konuşmasında istatistiklerle “oyun temelli çocukluğun” 1980’lerde azalmaya başladığını ve sonunda 2010’ların başında “telefon temelli çocukluğun” gelişiyle ortadan kalktığını gösteriyor. Bunun uyku yoksunluğundan dikkat dağınıklığına, bağımlılığa, yalnızlığa, sosyal bulaşmaya, sosyal karşılaştırmaya ve mükemmeliyetçiliğe kadar olumsuz etkilerini sıralıyor. Sosyal medyanın kızlara erkeklerden daha fazla zarar vermesinin ve erkeklerin neden gerçek dünyadan sanal dünyaya çekildiğinin nedenini açıklıyor ve bunun kendileri, aileleri ve toplumları için feci sonuçları olduğunu söylüyor.
En önemlisi, Haidt net bir eylem çağrısında bulunuyor. Bu durumdan tek başımıza kurtulamayacağımızı, toplumun el birliğiyle hareket etmesi gerektiğinin altını çiziyor. Öyle ya siz neden çocuğunuza telefon verdiniz, bütün arkadaşlarının telefonu var diye değil mi?
Ardından bizi özgürleştirebilecek dört basit kural öneriyor.
1. Lise’den önce akıllı telefon yok. Yani 14-15 yaş.
2. 16 yaşından önce sosyal medya yok.
3. Akıllı telefonsuz okullar talep edin.
4. Daha çok bağımsızlık, serbest oyun ve gerçek dünyada sorumluluk.
Bu sonuncusu çok net, izleyicilere “ilk kez kaç yaşında bakkala veya çarşıya gitmiştiniz” diye soruyor, ardından “peki şimdi çocuğunuzu kaç yaşında çıkmasına izin verdiniz/vereceksiniz çocuğunuza” diye sordu. Ben de bir arkadaşın evine oyun oynamaya gitmeyi ekleyebilirim. Nerede bizim çocukluğumuz nerede şimdiki çocuklar. Bariz bir fark var arada, tamam “zaman kötü” ama önlemler alarak çocuklara daha fazla bağımsızlık ve başa çıkma sorumluluğu vermeliyiz. Offline’da korumayı abartmaktan kastı bu.
Bu konuda ebeveynlerin yardımlaşabilecekleri veya destek alabilecekleri siteler kurmuşlar. Mesela şöyle güzel sorulara ipuçları sunmuşlar:
✅Ebeveynler olarak bu konu hakkında birbirimizle nasıl konuşmalıyız?
✅Sınıfınızın whatsapp grubunda konuyu nasıl açabilirsiniz?
✅Okul yönetimine mektup taslağı
✅Veli Paktı’nızı kurmak için kılavuzumuz
✅Akıllı Telefonsuz okul kılavuzu
Ne dersiniz, siz akıllı telefonların erken yaş için tehlikelerinin farkında mısınız? (Bir de 16 yaş üstü var tabii, onu da başka yazıda ele alalım)
Bu arada bahsettiğim kaynakları içeren iki websitesini de burada paylaşayım, ingilizce ama bakmak isteyenler olabilir.
https://delaysmartphones.org.uk/
https://smartphonefreechildhood.co.uk/
