600 yıllık Kapalıçarşı Fransız Le Figaro’ya göre sahte/taklit ürün satıcıların baskısı altında geleneksel zanaatkarlarını kaybediyor.
Çok vahim ama katıldığım bir tespit. Olayın bence bir çok boyutu var.
– Stratejik
– Hukuki
– Ekonomik
– Değişen turist profili
🧭Stratejik: En temel sorun, ülkenin bir marka stratejisinin olmaması, markalarını koruyamaması ve geliştirememesi, yönetememesi… İşin en acı tarafı ise kalite açısından orijinalini aratmayan ürünler üretebilmenize rağmen kendi markanızı çıkaramamanız. Fiziksel kabiliyet var, zihinsel kabiliyet ve entelektüel birikim?!?
⚖️Hukuki: Amerikalı suç psikoloğu Philip Zimbardo’nun “kırık camlar teorisi”ni hatırlamamak mümkün değil. Söz konusu makalesinden bir bölüm teoriyi daha iyi açıklıyor:
“Birkaç kırık penceresi olan bir bina düşünün. Camlar tamir edilmemişse vandallar birkaç cam daha kırmaya meyillidir. Sonunda bina boş ise tüm camları kırılabilir, gecekonduysa belki de yangın dahi çıkarabilirler.”
Denetimin olmadığı ortamlar suç üretmeye açık hale gelir. Birkaç sahte ürün satıcısını engelleyemezseniz, bir anda bakmışsınız bütün çarşıyı sarmışlar. Üstüne üstlük Şanzelize’de ne varsa bizde de var, hem de çok daha ucuza diye göğüs geriyorlar.
Ayrıca fikri mülkiyeti korumak, denetimi sağlamak bile bürokrasi ve prosedürlere takılıyorsa adalet orada bir tabeladaki isimden ibaret kalıyor.
💰Ekonomik: Sınırlı arzı olan yerde bir rant ekonomisi ağır basıyor. Geleneksel zanaatkârlar dükkân kiralarını ödemekte zorlanırken, sahte/taklit markalı ürün satan dükkân sahipleri ayakta kalabiliyor, fahiş kiraları ancak onlar haksız kazançlarıyla ödeyebiliyorlar.
👨🏻👩👧🏻👦 Değişen turist profili: Aslında bu bir neden olmaktan çok bir sonuç. Bir turizm/marka stratejinizin olmaması, taklit ürünlerin bolluğu, zanaat ürünlerinin azlığı ve hukuki sorunlar varlıklı, kültürlü ve bu konulara hassas turisti kaçırıyor. Yerine bunlarla sıkıntısı olmayan, fırsatçı insanları kendine çekiyor.
Yazdığım sıraya göre önceliklendirerek işe koyulmak gerekiyor. Peki kimin umurunda? Kim bu konuda bir şey yapmak istiyor?
Resim: AFP – Yasin Akgül
Le Figaro’nun makale linki
(Makaleyi görmemi sağlayan Tamer Pekdincer’e teşekkür ederim)
