Çok şükür kızımızın lise seçim meselesini geride bıraktık.
Tek bir özel lisenin peşinden gittik ve o olmayınca tercihimizi evimize 20 dakika yürüme mesafesinde, geçen yıl açılan %2’lik dilimde bir Fen Lisesi için kullandık.
Özel okullara gidenlere bir sözüm yok. Bu sınıfa kadar kızım da özel okulda okudu, oğlum hala okuyor. Kızım istediği okula girseydi o sistemde devam edecekti. Bazı hali vakti yerinde aileler sanki yok sayıyor devlet okullarını, ben bunu sorguluyorum.
En tepede %1’lik dilim civarında yer alan 3-4 yabancı menşeili özel okulun hikmetinden sual olunmuyor. Çocuğunuz oraya girebiliyorsa ne ala!
Ama onun altında sıralanan bir çok özel liseye biraz şüpheyle bakıyorum. İyi bir yabancı dil öğrenmek hala çok önemli ama bunun tek yolu bu özel liseler mi emin değilim. Amaç yurt dışına gitmekse, anladığım kadarıyla bunun da bir çok yolu bulunuyor.
Çok sayıda Türk menşeili liseler de var. İyi puanlara burslar da açıklıyorlar. Bu okulların neden tercih edildiğini üç aşağı beş yukarı kestirebiliyorum. Eli yüzü düzgün binalar, derslikler, spor, sosyal imkanlar… Mahallede bir apartmanda oturmakla bir sitede oturmak gibi. Ya da denize girmek için halk plajını değil beach club’ı tercih etmek gibi. Amaç denize girmekse neden deniz haricinde her şeye bu kadar para veriyoruz? Belli bir seviyenin üzerindeki devlet okullarındaki öğretmen niteliklerinin özel okulların altında olduğuna inanmıyorum. Hatta “paralı” okul olmamasının okul yönetimi ve öğretmen üzerindeki baskıyı azalttığına inanıyorum. Sanki burada idealist öğretmenlerin ağırlığı daha fazla olabilir. Öte yandan parayı veren velinin daha fazla müdahil olduğuna dair bir gözlemim var, ki bu da her zaman sağlıklı bir durum çıkarmıyor.
Kararımızı etkileyen en önemli faktörlerden bir diğeri de (eve yakın olmasının yanında) her sorunun karşılığının para olmadığına dair inancımız. Ya da şöyle söyleyelim; zenginliğin tek ölçüsünün para olmadığına dair inancımız. Öyle ya; okumak için para şart değilse, başarıyı ölçmek için niye olsun! Bu söylediğim fazla uçuk gelmiş olabilir, ama çocuklarımızı farklı alanlara yöneltmezsek; sanata, spora, mutluluğu nerede tanıyacaklar. Özel okulda okumak buna engel değil tabii, sadece günde 2.5-3 saati yola vermek engel. Bir de markalarla yatıp kalkmak engel, anladınız siz onu! 😏
Bütün bu söylediklerimin istisnaları var tabii. Hem özelde, hem devlette. Kimseyi yargılamıyorum. Nerede olursa olsun elinden gelenin en iyisini yapmaya çalışan eğitimciler olduğunu biliyorum.
Keşke özel-devlet ayrımı olmasa en azından K12 seviyesinde. Devlet eğitime daha çok fon ayırabilse. İmkanı olanlardan ve çocuk sahiplerinden bir eğitim vergisi alınsa.
Eğer çocuğunuz evinize yakın bir devlet lisesine girebilecekse, okulu araştırın, velilerinden, öğrencilerinden sorun soruşturun, özel tek seçenek değil. Bu kararı tabii yalnızca siz veremezsiniz, çocuğunuz da ikna oluyorsa bu mümkün. İmkanınız var da bunu ondan esirgediğinizi düşünürse o büyük problem!
İsimleri malum bazı “seçkin” özel okulları bir tarafa bırakırsak özel okullar ortalama bir devlet okulundan daha başarılı değiller. Hatta “seçkin okul” markasına sahip fakat merkezde olmayan özel okullar da aynı durumda.
Sizin de belirttiğiniz üzere özel okulların (bir çoğunun) fiziksel imkanları çok daha iyi. Sosyal ve sportif aktivite imkanları devlet okullarının fersah fersah önünde. Yabancı dil ders saatleri daha fazla ve daha fazla eğitim araç gerecine sahipler.
Özel okulların (seçkin olmayanların bile) bir avantajı da network açısından daha iyi durumda olmaları. Çocukların daha iyi bir networke sahip olmaları mümkün.
Fakat veliler, sıradan özel okulların saydığım avantajlarını farklı şekillerde çocuklarına sağlayabilirler. Kurslar (ücretli/ücretsiz), kamplar vb.
Özel okulların önemli bir dezavantajını belirtmeliyim: Özel okullar (seçkin olanlar hariç) öğretmenlere çok düşük maaşlar veriyor. Öğretmenler geçinebilmek için özel ders vermek durumunda kalıyor, çok çalışıyorlar. Sürekli sonradan görme şımarık öğrencilerin zorbalığına maruz kalıyorlar. Bu sebeplerle hep yorgunlar, mutsuzlar ve haliyle verimsizler.
Teşekkür ederim katkınız için, ben de tespitlerinize katılıyorum. Sadece network konusu da bence kişilere bağlı. Sadece bir okul mezunu olmak değil, o okulda ne kadar aktif ve kimlerle arkadaş olduğunuz etkili oluyor.