Hollandalı modern kültür tarihçisi Johan Huizinga, “Oyun kültürden eskidir ve kültürlerin oluşumunda ve yayılmasında oyun vardır”, der. Bu tezi işlediği kitabına verdiği isim de; Homo Ludens, yani oyuncu insan. Çünkü oyun insan için hayati önemdedir, o derece ki bazen ölümcül seviyeye ulaşan (tehlikeli sporlarda olduğu gibi) bir risk ve gerilimle yüzleşmenin taahhüdüdür.
Oyunun 5 özelliğini ise şöyle sıralamış:
Oyun isteyerek yapılan bir eylemdir.
Oyunun kuralları vardır
Oyunun oynadığı alan ve süre sınırlandırılmıştır.
Oyun gerçek hayat değildir/farklıdır
Oyun bir fayda veya maddi kazançla ilgili değildir.
Bu özellikleri her türlü oyunda bulabilirsiniz, şöyle aklınızdan geçirin; çocukluğunuzda oynadığınız oyunlarda da, halı saha maçında da, bir folklor oyununda da hatta kına gecesi gibi bir ritüelde de.İçine maddi kazancın girdiği ve bir seyirliğe dönüşen oyunlar (profesyonel sporlar) bir istisna gibi görünse de ilk başta, özünde bu özellikleri barındırır. Huizinga savaşların, hukuk sisteminin ve sanatın bile oyun esaslarına tabi olduğunu anlatıyor, düşününce hak veriyorsunuz.
Yaratıcılığı ve doğaçlamayı ise “kuralsız oyun” diye düşünebiliriz.
Dün akşam bu gruba bir oyun oynattım. O vesile ile hatırladım oyunu da size anlatayım. “Yarasa”. İçinde entrika var, ikna var, manipülasyon var, strateji var, dikkat var, dinlemek var, kendini ifade etmek var, yani gerçek değil ama hayatın taklidi bir alan.
Oyuncular daire şeklinde otururlar. Oyunu yönlendiren yönetici oyun yönergesini verir.
Arkadaşlar (çocuklar) şimdi bir oyun oynayacağız. Bu oyunda yarasa ve köy halkı yer almaktadır. Ben gözünü kapayın dediğimde herkes gözünü yumacak ve aranızdan iki kişiye dokunacağım ve dokunduğum bu iki kişi yarasa olacak. Ben “gece oldu herkes uyusun” dediğimde herkes gözünü kapayacak. “Sadece yarasalar uyansın” dediğimde yarasalar gözlerini açacak ve ikisi birlikte göz hareketleri ile içinizden bir köylüyü işaret edecekler. “Gündüz oldu herkes uyansın” dediğimde herkes gözünü açacak ve sonra yarasaların işaret ettiği kişiyi göstererek “sayın köy halkı yarasalar dün gece bu arkadaşınızı öldürdü.” diyeceğim ve o kişi oyun dışı kalacak. Sonra tekrar daireye dönüp “sizce aranızda yarasa kimdir” diyeceğim ve herkes (yarasalar dahil) oy kullanacak. En çok oy verilen kişiden kendinin yarasa olmadığını ispatlaması için konuşması istenir. O kişi kendisini savunduktan sonra oy verenlerden çoğu ikna olmazsa o kişi de elenir, eğer çoğunluk ikna olursa elenmez oyun devam eder. Elenen bir köylü ise “arkadaşlar maalesef kendi içinizden olan bir köylüyü tutukladınız, yarasalar hala etrafta dolaşıyor.” denir. Eğer tutuklanan gerçekten bir yarasa ise “arkadaşlar tebrikler yarasayı yakaladınız, şimdi sıra diğer yarasayı yakalama zamanı” denir ve oyun aynı şekilde devam eder. Eğer iki yarasa yakalanırsa oyun sona erer. Yarasanın biri bile oyun sonuna kadar devam ederse, yarasalar oyunu kazanır.
