“Project Implicit” bir grup bilim insanının algılarımızı, yargılarımızı ve eylemlerimizi etkileyen davranışları, basmakalıp inanışları ve diğer örtülü yanlılıkları anlamak için yeni yollar denedikleri bir proje. Örtülü yanlılık (implicit bias) başkalarına karşı verdiğimiz otomatik reaksiyon. Otomatik gelişmesi nedeniyle olup biteni kavrayışımızı, eylemlerimizi, kararlarımızı etkiliyor. Projede geliştirilen basit bir test sizin cinsel tercihler, din, ırk (siyah/beyaz/Asyalı vb), cinsiyet/meslek, yaş, Arap/müslüman, cinsiyet/kariyer/aile, zayıf/şişman ve engellilik gibi önyargılarımızla bizi yüzleştiriyor.
Dün kız çocukları günüydü. Ben de bir kız babasıyım ve özellikle ülkemizde birçok alanda var olan eşitsizlikler gibi bu alanda da hassasım. Kadın girişimcileri, liderleri destekleyen projelerde aktif yer alıyorum. Yazılar yazıyorum, podcastimde konuklar ağırlıyorum. Benim bu önyargılardan kendimi kurtarmış olmamı beklersiniz değil mi? Lafın gelişinden anladınız, değilmişim, kabul ediyorum değilim.
Test insanı kahredecek derecede basit ve eğlenceli. Daha sonucunu görmeden anlıyorsunuz çıkacak sonucu. Fikir vermesi açısından söylüyorum ama (orta düzeyde ingilizce biliyorsanız dahi) kendiniz mutlaka yapın. Test şöyle ilerliyor;
Bir grup erkek ismi var (Ahmet, Mehmet..)
Bir grup kadın ismi var (Ayşe, Fatma…)
İşle alakalı sözcükler var (Kariyer, Şirket, Maaş, İşyeri, Profesyonel, Yönetim, İş)
Aile ile alakalı sözcükler var (Evlenme, Evlilik, Ebeveynler, Akrabalar, Aile, Yuva, Çocuklar)
Sonra önce yavaştan Erkek ismiyse bir tuşa, Kadın ismiyse başka tuşa basabildiğiniz en kısa sürede basın gibi bir komut geliyor ve sonraki 15-20 sözcük sonunda reaksiyon hızınızı ve doğruluk oranını kaydediyor. Sonra aynı şeyi iş ve aile arasında yapmanızı istiyor.
Bu kalibrasyon turundan sonra. Ortalık karışmaya başlıyor. Önce erkek ve iş rolleri için bir tuşa kadın ve aile rolleri için diğer tuşa basmanız isteniyor. Tabii yaygın önyargılarımız sebebiyle burada da fazla çuvallamıyorsunuz. Ama bunlar çaprazlandığı noktada düşünce ve hareket sisteminiz felç oluyor Ahmet ve Yuva eşleşmesini de Fatma ve Kariyer eşleşmesini de “hazmedemediğinizi” tokat gibi vuruyor size o test. Tek avuntum bu özdeşleştirmenin bende “güçlü” değil “ılımlı” çıkması oldu.
Yok “ben çok uygar bir bireyim bende olmaz böyle yanlılıklar” diyorsanız hodri meydan; cinsiyetten, ırka, şişmanlıktan, milliyete ne kadar önyargısız olduğunuzu görün 😁
Project Implicit testlerine ulaşabileceğiniz link
