Gün geçmiyor ki psikoloji eğitimi almadığıma hayıflanmayayım. Herşey dönüp dolaşıp insan psikolojisine geliyor. Yani şunu söylemek istiyorum; insanoğlu teknolojik ilerleme ve kalkınmayla çok haşır neşirken kendini unuttu. Şimdi de yarattığı yeni yaşamla nasıl başedeceğini bulmaya çalışıyor. 300,000 yıl yaşında bir canlı türü, özellikle son birkaç yüzyılda yarattığı yaşam şekliyle zamanda yolculuk yapmış sayılır. Yani diyelim 299,500 yıl (görece) aynı koşullarda yaşa, sonra pat diye seni bugüne ışınlasınlar.
Şu aşağıdaki konuların hangisi, diyelim bin sene önce bir sorundu? Pardon?!? Başarı ne yahu sokaktaki adam için bin sene önce? Hangi yüksek standart, ne standardı?
Geçtiğimiz ay kitap kulübünde okuduğumuz Hayatını Yeniden Keşfet kitabında bir çocuğun gelişimi için ihtiyaçları bu aşağıda verdiğim 6 grupta toplanıyor. Bunların karşılanamaması durumunda ise şema denilen 11 etki oluşuyor ve bunlar yaşam boyu o kişiye eşlik ediyor.
Temel Güvenlik
1.Terk Edilme
2.Kuşkuculuk ve Kötüye Kullanma
Başkaları İle Bağlılık
3.Duygusal Yoksunluk
4.Sosyal İzolasyon
Özerklik
5.Bağımlılık
6.Dayanıksızlık
Özgüven
7.Kusurluluk
8.Başarısızlık
Kendini İfade Etme
9.Boyun Eğicilik
10.Yüksek Standartlar
Gerçekçi Limitler
11.Haklılık
Kitapta önce hangi şemaların hangi kuvvette kendinizde olabileceği belli sorularla, puanlamalarla size fark ettiriliyor. Hiç kondurmasanız da örnekleri okudukça, çocukluğunuzu düşündükçe bazı örüntüler keşfediyorsunuz. Çok büyük dramlar, trajediler yaşamadıysanız bile ebeveynlerinizin mizacı ve davranışlarının sizin üzerinizde ne kadar büyük bir etkiye sahip olduğunu farkediyor (ve artık siz de ebeveynseniz) fena halde ürperiyorsunuz. Kitabı tavsiye ederim, çok iyi bir düşünce ve farkındalık egzersizi oluyor. Hatta belki reddettiğiniz bir yardıma ihtiyacınız vardır, kalan ömrünüzü kendinize ve başkalarına zehir etmeye hiç gerek yok değil mi?
Bir organizasyonel psikolog var, Dr. Benjamin Hardy adında, e-bültenine abone olduğum. Dün Will Smith hakkında ilginç bir analiz paylaşmış bir videoda. Özetle diyor ki, Will Smith o gün birazdan alacağını düşündüğü Oscar’ı, yani kariyerinin zirvesine ulaştığının nişanesini, bilinç altında hak ettiğini düşünmediği için kendini sabote etmek için yapmış olabilir. Ve bunun gerekçelerini sıralıyor, örneğin karısının aslında onu bir başkasıyla aldatmasına rağmen onunla beraber olmayı istemekten içten içe rahatsız olmasından… Hardy şemalardan bahsetmiyor ama ben öyle bağlantılandırdım, kitapta da sizin hep yetiştiğiniz ortama bir anlamda çıpalandığınızdan, yani berbat bir ortam bile olsa orada bir nevi “huzur” bulduğunuzdan bahsediyordu. Yani huzurdan kastım alışık olduğunuz denge noktası. Ve hep oraya kaymaya meyil ediyorsunuz, kendini sabotajı böyle yorumladım. Psikolog arkadaşlar burayı yeşillendirirse sevinirim 😊
Bay Hardy ile boy ölçüşemem ama 4 yıllık okul psikolojisi eğitimim ve yaşam deneyimlerimin katkısı ile şu yorumu yapabilirim:
1.Bilinç altında hak etmediği bir ödül olarak algılaması uzak ihtimal. Oscar’ı kimler almadı ki Will S mi almayacak?
2. İlgi çekmek istemiş olabilir
3. Amerika çok direkt bir kültür. Şaşalı bir salon ve ışıltılı kıyafetler içinde olsalar da, bahsi geçen komedyene bir süredir gıcık oluyor olup “ulan şuna bir haddini bildireyim” güdüsünü mantığı ile dizginleme fırsatı bulamadan ayağa fırlamış olabilir.
4. Daha !! fazla ünlü ve unutulmaz olmak istemiş olabilir.
Nihayetinde insan kompleks ve bir o kadar da ilkel bir canlı.