İlginç zamanlarda yaşayasın diye bir Çin bedduası olduğu söylenir, gerçi aslı astarı yok diyorlar ama öyle ya da böyle tuttu galiba.
Web 3’e geçtiğimiz söyleniyor. Malum web 1.0 internetin ilk yıllarıydı, bir sürü web sayfasından oluşan, sonra sosyal medya ile 2.0 geldi, şimdi ise hepsi kripto para birimi işlemleri ve NFT’ler gibi blockchain teknolojileri tarafından desteklenen sanal araziler, avatarlar, markalar bir veya daha fazla metavers içinde etkileşime giren insanlar alemiyle karşı karşıyayız. Fazla bilim kurgu gibi duran bu sanal hayat epeydir benim de aklıma yatan, işlevsizleşen insanların bu tarz bir dünyada yaşayacakları, hatta buraya yönlendirilecekleri beklentisinin teknolojik bir alt yapı kazanmasıyla, hatta pandeminin yarattığı koşullar ile de bayağı gerçeklik kazandı. Yine aklım ermiyor tamamıyla bu NFT işlerine ama fırsat da burada zaten, çok başındayız bu dönüşümün.
Dünyanın bir numaralı bira üreticisi (Efes’in de iş ortağı ve hissedarı) ABInBev insanlar neredeyse biz de orada olmalıyız diyerek milyarlık bütçelerinden koklatarak bu alanda denemeler yapmaya başladılar. Önce bazı sanat NFT’leri aldılar, ki bayağı ses getirdi! Şimdi de Zed Run isimli blockchain oyun platformuyla işbirliğine giderek at yarışlarına katılacak 50 dijital at satın almışlar. Yarışlarda yüzbinlerce dolar el değiştiriyor, yarış kazanma veya dijital deri değişimiyle. Bu “Allah’ım sen aklıma mukayyet ol” kabilinden gelişmeler, bana “kripto-arpa mı yiyorlardır acaba” gibi naif sorular sordururken, iyisi mi sözü ABInBev’de teknoloji ve inovasyonun baş sorumlusu Lindsay McInerny’e bırakayım:
“Önümüzdeki 5-10 yıl, hikayeler ve kültür oluşturmak için sınırsız fırsatlarla dijital olarak etkileşime girdiğimizde muazzam değişimler sunacak. Gelecek için çok heyecanlıyım. Büyük markalar hikaye anlatımının ustalarıdır. Ve bu sadece bu hikayeleri anlatabilmek için yeni bir araç.”
Benim en aklıma yatan NFT kullanımı social token dedikleri olay. Markalar açısından sanki sadakat programlarının dönüşeceği yer burası. Diyelim ki bir barımız var. Barcoin çıkardık. 1 barcoin = 10 TL’den satışa sunuldu, bir bira da 2 barcoin. İnsanlar Pazartesi akşamı geldiklerinde barcoin fiyatı 8’e düşecek, haftasonları 12’ye çıkacak, böyle olurdu herhalde. O gün barda konser varsa giriş 5 barcoin olabilir. Ama Teoman çıkıyorsa barcoin fiyatı artacak vs. Barcoin emisyonunun bir kısmı bar sahibi olarak benim cebimde ama çoğunluğu müşterilerin cüzdanında olacak. Anladığım kadarıyla programlama ile kendime değişimlerden bir pay alabiliyorum vs.
Veya sokağa başka bir bar açıldı müşterilerin ve iş hacminin bir kısmı oraya gitti, benim barcoin değer kaybetmeye başladı, fakat bu sefer biralar ucuzladığı için tekrar müşteri çekmeye başladım ve değer ve iş hacmi tekrar arttı. Herşey serbest piyasayla düzenleniyor, promosyona ihtiyaç kalmayan bir dünya. Biliyorum bunun borsa benzeri denemeleri oldu dünyada hatta bir ara Türkiye’de de. Ama şimdi bu teknoloji ile herşey yeni başlıyor!
