“İnsan aklı, kendini kapatma özelliğiyle, tıpkı insan yumurtasına benzer. Yumurta bir spermin içine girdikten sonra, başka giren olmasın diye kendini kapatır. İnsan zihninde de aynı türden güçlü bir eğilim vardır.”
Charlie Munger
Bu benzetme Berkshire Hathaway’in Başkan Yardımcısı ve Warren Buffet’ın sağ kolu yatırımcı Charlie Munger’a ait. Öne sürülen kanıtlar ne olursa olsun insanın baştaki bakış açısını değiştirmemesini çok güzel anlatıyor.
Doğrulama yanlılığı ya da sapması (confirmation bias), benim varlığından ilk haberdar olduğum ve bu konulara ilgi duymama sebep olan ilk bilişsel yanlılık olsa gerek. İnsanlar kendi görüşlerini destekleyen bilgileri dikkate alığ çelişenleri red ederler. Bizdeki “herkes aklını pazara çıkarmış, yine kendi aklını almış” atasözü de tam bunu anlatıyor.
Bir davranış değişikliği yaratmayı arzuluyorsanız, ne kadar moral bozucu bir durum değil mi?
Bir pazarlamacı kariyeri boyunca bununla mücadele ediyor aslında, ancak çoğu kez bunu bilmezden geliyor.
Doğrulama yanlılığı Richard Shotton’ın Karar Fabrikası adlı kitabında yer verdiği 25 düşünce hatasından biri. Satın alma davranışı bağlamında da markanız hakkında olumsuz düşünenlerin sizden gelen mesajları hep olumsuz bir mercekten bakarak yorumlayacaklarını söylüyor.
Peki ne yapmalı?
Bu kitabı okuduğumda bu maddeden esinlenerek Shotton’ın önerisini ve kendi görüşlerimi yansıttığım bir yazı yazmıştım (linki yorumda)
DYF Kitap Kulübü’müzde de Haziran ayında bu kitabı okumuştuk, katılımcıların görüşlerinden derlediğim podcast bölümünü de yine linkten dinleyebilirsiniz.
