“Bizler deneyimlerden değil, deneyim üzerine düşünmekten öğreniriz”.
John Dewey
Bu söz eğitimci, psikolog ve filozof John Dewey’e ait. Özellikle eğitimde “yaparak” öğrenmenin ezberletilmeye nazaran çok daha başarılı olduğunu biliyoruz. Okuyarak başkalarının deneyimine şahit olurken de, herhangi bir olayda deneyimin içinde bulunmak da öğrenmeyi garanti etmez, mutlaka üzerinde düşünmemiz gerekir.
Bu sözü duymamdan önce de “reflection”ın (derin düşünmenin) önemini biliyordum. Bu söz deneyim ile olan ilişkisini çok güzel çerçeveliyor. Ama çok ilginç bir nokta daha var sizinle paylaşmak istediğim.
Amerika’nın eğitim politikasına öncülük eden “ilerici eğitim akımının” kurucusu Dewey, Atatürk’ün 15 Ekim1923’te (Cumhuriyet’in ilan edilmesinden iki hafta önce) bizzat fransızca kaleme aldığı bir mektupla Türk eğitim sistemi üzerine bir rapor hazırlaması için ülkemize davet ettiği kişidir. Dewey 1924’te geliyor, haftalarca kalıyor ve köy enstitülerinin kurulmasında rolü olduğu söylenen raporu hazırlıyor.
Dünyadaki nadir devlet yöneticisi dehalardan Atatürk’ün aziz hatırası önünde saygıyla eğiliyorum.
Atatürk’ün kendi el yazısı ile İspanya Kralı’ndan Dewey’in seyahatini karşılaması için yazdığı mektup. “Le redacteur” kısmında da inisiyalleri (MK) görülüyor. (Neden İspanya Kralı onu çözemedim, tarihçi arkadaşlar söyleyebilir belki). Mektup Dış İşleri Bakanlığı imzası ile gidiyor. Daha Cumhuriyet kurulmadığı için Büyük Millet Meclisi Hükümeti ibaresi var.
Dönemin Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Vasıf Çınar ile birlikte (Temmuz-Eylül 1924). Dewey 1945 yılında ülkemize tekrar gelip Hasanoğlan Köy Enstitüsü’nü inceledikten sonra “Benim düşlediğim okullar Türkiye’de Köy Enstitüsü olarak kurulmuştur” demiş ve bu görüşünü defalarca Amerika’da İngiltere’de tekrar etmiş.
Bu mektubu ve davetin hikayesini Tolga Aydoğan‘ın yazısından okuyabilirsiniz, kendisine araştırması için çok teşekkür ederim. http://tolgaaydogan.net/ataturkun-turkiyeye-davet-ettigi-filozof/
